تقابل ایزدان آب و اهریمنان خشکسالی در شاهنامه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه پیام نور

2 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر رفسنجان

چکیده

آب به عنوان دومین عنصر با ارزش، پس از آتش در نزد ایرانیان باستان دارای ایزدانی بوده است. موقعیت خشک سرزمین ایران و وجود خشکسالی‌های پیاپی در این سرزمین باعث شده که خشکسالی به عنوان بز‌رگ­ترین دشمن آنان در تجسم به صورت اهریمنان خود را نمودار سازد. ایزدان آب پیوسته با اهریمنان خشکسالی در ستیز بوده و مانع ریزش باران به زمین می‌شدند. در اساطیر ایران باستان نبرد (ایزد باران) با آپوش (دیو خشکسالی) تجلی این مبارزه است. نبرد ایزدان آب با اهریمنان خشکسالی بن‌مایة بسیاری از داستان‌های شاهنامه را تشکیل می‌دهد. اهریمنان خشکسالی در شاهنامه، در تجسم به صورت دیو، شیر، پری و پادشاهان ظالم خود را نمودار می‌سازند و ایزدان آب در شاهنامه به عنوان ابرهای باران‌زا یا مژده‌آور باران در تجسم به صورت پادشاهان عادل و مبارزی همچون فریدون، کیخسرو و بهرام دیده می‌شوند. ادراک ما معمولاً با تقابل‌های دوگانه و ترجیح یکی از آنها بر دیگری صورت می‌گیرد. در شاهنامه زمین و آسمان و عناصر آن در تقابل با هم قرار می‌گیرند. در این مقاله به بررسی تقابل ایزدان آب و اهریمنان خشکسالی در شاهنامه پرداخته شده است. در واقع آب و خشکسالی چون مظاهر خیر و شر، در ایران باستان دارای ایزدان و اهریمنانی بوده‌اند و اینها پیوسته به مبارزه با یکدیگر می‌پرداخته‌اند. واضح‌ترین نمود این مبارزه را در نبرد فریدون و ضحاک و همچنین کیخسرو و افراسیاب شاهد هستیم و در نتیجه در پایان این مبارزه با شکست اهریمنان خشکسالی از ایزدان، آب باران آزاد گشته و دریاها و رودهای جهان به وجود آمده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Confronting Gods of Water and Demons of Drought in Shahnameh

نویسندگان [English]

  • fatemeh esfaniyari mehni 1
  • Mohammadreza Sarfi 2
  • Kolsoom Esfandiari mehni 3
چکیده [English]

Our perception is usually binary opposition and prefer one over the other. In Shahnameh heaven and earth and its elements are at odds with each other. In this paper, the interaction of water gods and demon's drought in the Shahnameh. Water as the second most valuable element of fire in Iranians ancient. Positions dry ground in the territory of Iran and successive droughts have caused drought for as their greatest enemy, the evil incarnation of the charts. Water continually in conflict with the devil god's drought and rain barrier were to the ground. In ancient mythology and Apoush battle manifestation of this struggle. Battle of the two forms the basis of many epic stories of Shahnameh in the embodiment of evil and demon's drought, milk, Perry and his ruthless kings have made the charts. The most obvious aspect of this fight in the Battle of Fereydoun, Zahhäk as well as Kai and witness Afrasiab.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water
  • Water God
  • The Devil Drought
  • Tishtar
  • Apoush