واکاوی‌مؤلفه های غنایی‌درنمایشنامه های ایرانی؛ با تأکید بر نمایش نامه های غلامحسین ساعدی، اکبر رادی و بهرام بیضایی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

10.30473/pl.2022.9363

چکیده

مفاهیم غنایی در آثار ادبی با بیانی عاطفی و احساسی همراه است. نمایش‌نامه هم یکی‌از فرم‌های پرکاربرد ادب غنایی است. بسیاری از نمایش‌نامه‌های معاصر ایرانی برای بازتاب دادن احساسات و عواطف نویسنده و اشخاص نمایش، با مفاهیم غنایی درپیوندند. از جمله‌ی این مفاهیم در بیش‌تر نمایش‌نامه‌های ساعدی، رادی و بیضایی می‌توان به مؤلفه‌های زیر اشاره کرد: عنصر عشق و مضامین عاشقانه، احساساسات شاد و ناشاد و عواطف فردی نویسنده و اشخاص نمایش، دید منفی نویسنده یا برخی شخصیت‌های نمایش به اجتماع و روابط فردی و جمعی انسان‌ها، حاکم بودن فضای نومیدی و غم آلود بر نمایشنامه، تقابل شخصیت‌ها باهم و با جامعه، مضامین طنزآمیز و گاه هجوآلود در پیرنگ داستانی و ... از میان این مؤلفه‌ها، مفاهیم عاطفی در نمایش‌نامه‌های رادی بیش از دیگران است و در نمایش‌نامه‌های ساعدی و بیضایی مفاهیم احساسی و عاطفی با مضامین تاریخی، سیاسی، اجتماعی و گاه اساطیری همراه شده است؛ بیان عواطف ناخودآگاه و خودآگاه شخصیت‌ها در کارهای ساعدی بیشتر است. تمرکز بر شخصیت، زبان و بیان شاعرانه و روایی در نمایش‌نامه-های بیضایی چشمگیر است و درعین حال، توصیف و چیرگی فضای غم‌آلود و دید منفی به زندگی و جامعه، در آثار هر سه نمایش‌نامه‌نویس، کاربرد زیاد و مشابهی دارد.

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Lyric Components of Iranian Playwrights; Emphasizing on the Plays of Gholamhossein Saeedi, Akbar Radi and Bahram Beizai

نویسندگان [English]

  • manoujehr joukar 1
  • nasrin gobanchi 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Shahid Chamran University of Ahvaz
2 PhD student in Persian language and literature, Shahid Chamran University, Ahvaz
چکیده [English]

Today, play is one of the most widely used forms of lyric literature. Many contemporary Iranian plays have enriched lyric concepts to reflect the feelings and emotions of the author and the playwrights. Some of these concepts include Saeedi, Radi, and Beizai dramas: love element and romantic themes, happy and unhappy feelings and individual emotions of the author and characters, negative view of the author or some characters in the play. The social and personal relationships of people, the dominance of the play of despair and sadness, the interplay of personalities with society, the humorous and sometimes satirical themes in the storytelling and ... among these, human emotional concepts Radi plays more than others, and Saeedi, and Beizai play with emotional and emotional implications. Historical, political, social, and sometimes mythological implications have been associated; the expression of unconscious and self-conscious characters in Saeedi is more pronounced. The focus on personality, language, and poetic expression and narrative in Beizai's plays is remarkable, yet the description and dominance of the sad atmosphere and negative outlook on life and society in the works of all three playwrights, it is very similar in use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lyric components
  • Iranian plays
  • Saeedi
  • Radi and Beizaie