حدود و ثغور رئالیسم جادویی در رمان بیوه‌کشی اثر یوسف علیخانی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

منتقدان از وجود عناصر رئالیسم جادویی در رمان بیوه­کشی اثر یوسف علیخانی نوشته­اند، ولی تلاش آنها در واکاوی عناصر رئالیسم جادویی و یافتن آنها در این رمان کافی و نظام­مند نبوده ­است. نویسندگان این مقاله سعی می­کنند تا پس از معرفی مؤلفه­های برجسته رئالیسم جادویی، به بررسی رمان علیخانی بپردازند. درونمایه بیوه­کشی که تأکید بر تعقل در سنن و آیین گذشتگان دارد، تا حدودی قابل مقایسه با دیگر آثار رئالیسم جادویی در دنیاست. رئالیسم جادویی برخلاف داستان‌های فولکلوریک در پی ایجاد تغییر در ادراکات خواننده مبتنی بر تعقل و تقویت قوۀ تجزیه و تحلیل حوادث اجتماعی است. در پایان رمان، علیخانی به قهرمان داستانش اجازه می­دهد که خود را از بند سنت­های غلط و تفکر مرید و مرادی خلاص کند و سرنوشتش را خودش بنویسد. در سطح ساختار داستانی نیز بسیاری از عناصر رئالیسم جادویی در این رمان یافت می­شوند، همچون بی­طرفی راوی در روایت رویدادهای شگرف، اقتباس­های کوچک و بزرگ از قصه­ها و سنت­های رایج در فرهنگ عامه و توجه بسیار به قدرت حواس پنجگانۀ انسان در طرح فضای جادویی. اما بر خلاف اکثر رمان­های رئالیسم جادویی، بیوه­کشی فاقد پیرنگی پیچیده و فنی است. روایت اثر تک­خطی است و در بخش گره­گشایی این رمان تمامی تاریکی­های موجود در روایت بالاخره برای خواننده روشن می­شود و جایی برای تردید و تفکر مخاطب باقی نمی­گذارد و این برخلاف روح حاکم بر آثار بزرگ رئالیسم جادویی در جهان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Limits of Magical Realism in Bive Koshi (Killing the Widows) by Yusof Alikhani

چکیده [English]

Critics have written points on the elements of magical realism in Biveh-Koshi novel by Yusof Alikhani; however, their efforts to scrutinize these elements in this novel have not been sufficiently systematic. The researchers and authors of this article have been tried to study this novel after introducing the prominent elements of magical realism. Thematically and structurally speaking, this novel has emphasized the past rituals and traditions and it has special features which distinguish it from the other magical, folkloric, fantasy and gothic literature around the world. Magical realism in contrast to the folkloric ones tries to change the perceptions of readers based on their wisdom and strengthening their minds toward the analysis of social events. At the end of the novel, Alikhani allows his heroines to question wrong traditions, and to free him/herself from the wrong traditions, especially the idea of master-disciple relationship, and create her/his own destiny. Moreover, many elements of magical realism are incorporated in the surface structure of this novel such as neutrality of the narrator in narrating astonishing incidents, adaptation of folkloric stories and traditions, and special attention to the five senses of humans in order to create a magical atmosphere. Unlike the majority of magical realist novels, Biveh-Koshi lacks a technically complicate plot. The narration of this story is in a linear style and all the ambiguous points of this puzzle will be put together and will be clear for the readers and there won't be any room to suspect; this issue is against the spirit governing the major magical realist works of the world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biveh-Koshi (Killing Widows)
  • Yusof Alikhani
  • Magical Realism
  • Theme
  • structure
امیدی سرور، حمیدرضا (25 مرداد 1394). «جلسه نقد و بررسی رمان بیوه­کشی». فرهنگ‌سرای بهاران.
پژمان، عباس (13 اسفند 1394). «مصاحبه اختصاصی با عباس پژمان».
خاتمی، احمد و تقوی، علی (بهار و تابستان 1385). «مبانی و ساختار رئالیسم در ادبیات داستانی». مجله پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شمارۀ ششم، صص 111 - 99.
علیخانی، یوسف (1394). بیوه­کشی. تهران: آموت.
گودرزی، محمدرضا (6 مهر 1394). «نقد رمان بیوه‌کشی نوشته یوسف علیخانی». سیصد و نود و هشتمین نشست هفتگی کانون ادبیات ایران.
ناظمیان، رضا  و همکاران (1393). «بررسی گزاره‌های رئالیسم جادویی در رمان‌های عزاداران بَیَل غلام‌حسین ساعدی و شب‌های هزار شب نجیب محفوظ». مجله ادب عربی. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دورۀ 6، شمارۀ 2، صص 178 - 157.
یاحقی، محمدجعفر (1386).  فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
Benito, Jesus; Manzanas, Ana M. and Begoña Simal (2009). Uncertain Mirrors: Magical Realism in US Ethnic Literature. Amsterdam & New York: Rodopi.
Bhabha, Homi K. (1990).  DissemiNation: Time, Narrative, and the Margins of the Modern Nation. Nation and Narration. London: Routledge.
Boehmer, Elleke (1995). Colonial and Postcolonial Literature:
 
Migrant Metaphors. Oxford: Oxford University Press.
Bowers, Maggie Ann (2004). Magic(al) Realism. New York and London: Routledge.
Faris, Wendy B. (2004). Ordinary Enchantments: Magical Realism and the Remystification of Narrative. Nashville: Vanderbilt UP.
Grant, Damian (1970). Realism. London: Methuen and Co Ltd.
Hegerfeldt, Ann (2002). “Contentious Contributions: Magic Realism Goes British”. Janus Head: Journal of Interdisciplinary Studies in Literature, Continental Philosophy, Phenomenological Psychology and Art. 5(2), pp. 62-86.
Jameson, Fredric (1991). Postmodernism or the Cultural Logic of Late Capitalism.  London: Verso.
 
Kingston, Maxine Hong (1977). Woman Warrior. New York: Vintage Books.
Parkinson, Zamora and Faris, Wendy B. (1995). Magical Realism: Theory, History, Community. Durham: Duke University Press.
Perez-Teran Mayorga, and Maria, Rosa (2007). From Realism to “Realicism”: The Metaphysics of Charles Sanders. Lanham: Lexinton Books.
Tonkin, Elizabeth (1990).  “History and the Myth of Realism”. The Myths We Live By, Raphael Samuel and Paul Thompson (eds), London: Routledge.
Warnes, Christopher (2009). Magical Realism and the Postcolonial Novel: Between Faith and Irreverence. London: Palgrave Macmillan.