نقد کهن‌الگویی «سفر قهرمان» در افسانة بانوی حصاری هفت‌پیکر نظامی براساس نظریة یونگ و کمپبل

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد و مدرس گروه زبان و اذبیات فارسی، دانشگاه آزاد، واحد زابل

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی و دبیر آموزش و پرورش.

چکیده

جوزف کمپبل با توجه به شباهت­های ساختاری قصه­ها و افسانه­های کهن، با طرح نظریة «تک اسطوره» و «سفر قهرمان»، مبتنی بر نظریات گوستاو ­یونگ نقد کهن­الگویی را به گونه­ای نو مطرح و الگویی واحد برای تمام داستان­ها ترسیم کرد. به­ویژه افسانه­ها و حماسه­هایی که در آن پهلوان برای حصول به هدف، مراحلی را طی می­نماید. افسانة بانوی حصاری یکی از هفت داستانی است که نظامی در هفت پیکر، به رشتة نظم کشیده ­است. سؤال اساسی در این پژوهش بر این استوار است که افسانة بانوی حصاری هفت­پیکر نظامی، چه اندازه قابلیت تطبیق با این الگو را دارد؟ نتایج حاصل از پژوهش که به روش تحلیل محتوا انجام گردیده، بیانگر آن است که قهرمان افسانه، ضمن پیروزی در مأموریت خویش و به­دست آوردن پاداش مادّی به نوعی کمال معنوی دست می­یابد که منطبق بر خویشکاری اصلی در کهن­الگوی «سفر قهرمان» کمپبل است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Archetypal Criticism of "Hero's Journey" in the Legendary of Banooy-e Hesari, Nezami Haft Peykar, based on Yung and Campbell's Theory

نویسندگان [English]

  • Ramezan Mojavvezi 1
  • Abed Abed Kezajaleh 2
1 M.A. and Instructor, Persian Language and Literature, Azad Universit
2 M.A. and Teacher in Iran Educational System
چکیده [English]

Joseph Campbell, given the structural similarities between the old stories and legends, as well as the theory of "single myth" and "hero's journey", based on Gustav Yong's views, defined the archaic critique as s new way and introduced a single pattern for all stories. Especially the legends and epics in which the heroes are taking steps to reach their goal. Banooy-e Hesari legend is one of the seven narratives which has been composed by Nezami in Haft Peykar. The basic question in this study is that to what extent this legend can be compatible with this pattern? The results of the research, which has been done through content analysis, indicate that this hero got a spiritual perfection in spite of fulfilling his mission and the materialistic reward that corresponds to the original creation of the Campbell's "hero journey" pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archetypal Criticism
  • Campbell
  • Yong
  • Haft Peykar
  • Banooy-e Hesari

مراجع

گار، ژاله (1386). تاریخ اساطیری ایران. چاپ نهم. تهران: سمت.
پراپ، ولادیمیر (1371). ریشه­های تاریخی قصه­های پریان. ترجمه فریدون بدره­ای. تهران: توس.
پورنامداریان، تقی (1383). رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
شکیبی ممتاز، نسرین؛ حسینی، مریم (1392). «طبقه­بندی انواع خویشکاری تولد قهرمان در اسطوره­ها». دوفصلنامه فرهنگ و ادبیات عامه. دوره 1. شماره 1. صص 170-143.
طاهری و آقاجانی (1392). «تبیین کهن الگوی سفر قهرمان در هفت خان رستم». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی. شماره 32. دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب. صص 161-134.
 
کمپبل، جوزف (1385). قهرمان هزار چهره. ترجمه شادی خسروپناه. مشهد: نشر گل آفتاب.
(1380). قدرت اسطوره. گفتگو با بیل مویرز. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.
کنگرانی، منیژه (1388). «تحلیل تک اسطوره نزد کمپبل با نگاه به روایت یونس و ماهی». پژوهشنامه فرهنگستان هنر. شماره 14.
نظامی، الیاس بن یوسف (1391). هفت پیکر. تصحیح و حواشی دکتر وحید دستگردی. تهران: قطره.
الهی­قمشه­ای، حسین (1379). مقالات. چاپ هشتم. تهران: روزنه.
الیاده، میرچا (1362). چشم­اندازهای اسطوره. ترجمه جلال ستاری. تهران: نشر توس.
یاوری، حوا (1387). روانکاوی و ادبیات. چاپ اول. تهران: سخن.
یونگ، کارل گوستاو (1381). انسان و سمبل­هایش. ترجمه محمود سلطانیه. چاپ سوم. تهران: جامی.
Rank, Otto (2011). The Myth of birth of the Hero. Martino publishing, Manfield Center.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار