بررسی پژوهش‌های انجام‌شده بر روی آثار سیمین دانشور با رویکرد نقد زن‌محور

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه شهرکرد

2 استادیار. دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

چکیده

زن و زنانگی در طول تاریخ به قلم مردان، ترسیم شده و همواره از دیدگاهی مردانه به جامعه­شناسانده شده است. پس از اینکه زنان خود قلم به دست گرفتند، تفاوت‌ها و واقعیت‌های زیادی از هویت زنانه مطرح شد که پیش از آن کمتر مورد توجه بود. سیمین دانشور یکی از اولین نویسندگان زن ایرانی است، که در نگاشتن هویت و ذهینت زنانه سهم به‌سزایی داشته است و همین امر موجب شده تا پژوهشگران زیادی به بررسی زن در آثار دانشور بپردازند و با نشان دادن جایگاه زن در آثار وی، جایگاه زن در جامعة کنونی را تحلیل کنند. در این مقاله برای بررسی بهتر پژوهش‌های زن‌محور در ادبیات فارسی، نگارنده ابتدا تمام آنها (از سال 1313 تا 1391) را جمع‌آوری و دسته‌بندی کرد. بررسی‌ها نشان داد که در حوزة ادبیات معاصر و در بخش داستان، بیشترین میزان پژوهش بر روی آثار سیمین دانشور انجام شده است. در این مقاله تلاش شده با بررسی موضوعی این آثار و توجه به نحوه ورود پژوهشگران به موضوع مورد بحث، میزان انطباق آنها با آراء فمینیستی، مورد بحث قرار گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد پژوهشگران در این مسئله که زن و ذهنیت زن ایرانی مهم­ترین دغدغة سیمین دانشور در آثار داستانی اوست اتفاق نظر دارند، اما سوگیری‌های اولیه در برخی پژوهش‌ها باعث ایجاد تناقضات در نتایج برخی از پژوهش‌ها شده است و این مسئله لزوم اتخاذ یک روش مشخص در آغاز کار را روشن می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Investigations Done on the Works of Simin Daneshvar Regarding Women Oriented Criticism

نویسنده [English]

  • parivash mirzaeyan 1
چکیده [English]

The role of women and also feministic approach were defined by the writings of men and they were introduced by such writings or works. When the women took step in such domain, various changes happened as well, the differences and also the facts about them were clarified. Simin Daneshvar is one of these writers, who has an important role in such fields. For this reason, most researchers tried to study her works especial the significance of women role and analyze the place of women which was portrayed in her works in the current society. In this article, for studying the women oriented investigations in the Persian literature, the researcher collected all related works (from 1934 to 2012) and classified them. The studies show that high amount of papers in the domain of contemporary literature and also stories were done on her works. In this paper, the researcher tried to study these works and also compared them with the feministic approaches. The studies show that the researchers have an agreement about the significance of women which is the most important aspect for such writer but the biases in most papers leaded into the opposite ideas in some of the papers and this issue makes such investigation as a necessary step.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literary Studies
  • Feminism
  • Simin Daneshvar
  • Women
  • Works of Story
آتش‌سودا، محمدعلی (مهر 1383). «دگردیسی زن و اسطوره از رمان سووشون تا مار و مرد». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. صص 96-103.
اسحاقیان، جواد (1385). درنگی بر سرگردانی‌‌های شهرزاد پسامدرن سیمین دانشور. تهران: گل آذین.
باقری، نرگس (1387). زنان در داستان (قهرمانان زن در داستان‌‌های زنان داستان‌نویس ایران). تهران: مروارید.
بانک اطلاعات نشریات ایران، تارنمای تخصصی. (خرین بازنگری31 اردیبهشت 1392). http://magiran.com/.
برهمند، نرگس (1388). سیمای زن در آثار سه نویسندة زن ایرانی (سیمین دانشور، غزاله علیزاده، زویا پیرزاد). پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشکدة ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، تارنمای تخصصی. (آخرین بازنگری31 اردیبهشت 1392). /http://sid. ir.
پایگاه مجلات تخصصی نور، تارنمای تخصصی. (آخرین بازنگری31 اردیبهشت 1392). http://noormags.com/.
پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران تارنمای تخصصی. (آخرین بازنگری31 اردیبهشت 1392). http://irandoc. ac. ir/.
تانگ، رزمری (1387). درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی. ترجمة منیژه نجم‌عراقی. تهران: نی.
جمالی، لیلی؛ جوانمرد، راضیه (1388). «مقایسه نمود‌های جنگ در رمان سووشون سیمین دانشور و رمان اسیر خشکی‌ها اثر دوریس لسینگ در پرتو نقد زنانة شوالتر». ادبیات تطبیقی. شمارة 11. صص 81-59.
حسن‌لی، کاووس؛ سالاری، قاسم (بهار و تابستان 1386). «نشانه‌های فمینیسم در آثار سیمین
دانشور». مطالعات زنان. صص 25-5.
حسینی، مریم؛ جهانبخش، فرانک (1389). «سیمای زن در رمان‌های برگزیده محمد محمدعلی با تأکید بر نقد ادبی فمینیستی». زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان). 98-79.
دانشور، سیمین (شهریور و مهر1386). «نامه سیمین دانشور به جلال». مجله فردوسی. صص 54- 52.
داوودنیا، نسرین (1387). جایگاه زن در ادبیات داستانی معاصر ایران با تکیه بر آثار داستانی سیمین دانشور. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشکدة ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.
سرمشقی، فاطمه (بهار 1388). «سووشون و رویکرد اصالت زن». فصلنامة هنر. صص 33-7.
عباس‌زاده، خداویردی؛ طاهرلو، هانیه (پاییز و زمستان 1390). «سیمای زن در آثار سیمین دانشور». بهارستان سخن. پاییز و زمستان. صص 50-31.
فتوحی، محمود (1389). آیین نگارش مقالة علمی پژوهشی. تهران: سخن.
کتابخانه ملی ایران، تارنمای تخصصی. (آخرین بازنگری 31 اردیبهشت 1392). http:/nail.ir/.
کهدویی، محمدکاظم؛ شیروانی، مرضیه (بهار و تابستان 1388). «شخصیت‌پردازی قهرمان زن در رمان‌های شوهر آهوخانم و سووشون». نامة پارسی. صص 85-71.
گلشیری، هوشنگ (1376). جدال نقش با نقاش در آثار سیمین دانشور. تهران: نیلوفر.
نجم عراقی، منیژه و دیگران (1381). منبع‌شناسی زنان. تهران: دیگر.