مقایسه شخصیت در رمان‌های سووشون و کریستین و کید

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی.

چکیده

در دهۀ چهل، هم زمان با حوادث سیاسی -  اجتماعی و تحولات فرهنگی در ساختار جامعۀ ایرانی، ادبیات داستانی نیز متناسب با آن تحولات، دستخوش تغییراتی می­شود و آثاری متنوع، ماندگار و جدید در عرصۀ داستان­نویسی ایران، پدید می­آید. نویسندگان این دهه در مقایسه با دوره­های قبل، شیوه­های هوشمندانه­ و شکل­یافته­تری در نگارش خود به کار می­برند. در سال­های پایانی این دهه سیمین دانشور با رمان «سووشون» و هوشنگ گلشیری با رمان­های «شازده احتجاب» و «کریستین و کید» با سبک و شیوه­ای متفاوت، جلوۀ تازه­ای به ادبیات داستانی ایران می­بخشند. دانشور در رمان سووشون با سبکی رئالیستی و متناسب با فضای واقعی جامعۀ ایرانی در بستری تـاریخی، بـا خلـق شخصیتی انقلابی و مسئله­دار، تصویری واقع­نمایانه از شخصیتی عمل­گرا و معترض را نشان می­دهد. هم زمان با دانشور، گلشیری با سبکی متفاوت در فرم و محتوا و به شیوۀ داستان­های مدرن و رمان­های نو در فرانسه، گونه­ای دیگر از شخصیت­پردازی را خلق می­کند. شخصیت­های گلشیری در این رمان­ها انسان­هایی درون­گرا، منفعل، ناتوان و سرگشته­اند که در کنش و عملکرد هیچ سنخیتی با قهرمان رمان سووشون ندارند. در این مقاله برآنیم تا بابهره گیری از روش تحلیلی – استنباطی و با لحاظ برخی تفاوت­ها و تشابهات، قهرمان سووشون را منطبق با قهرمان مسئله­دار لوکاج و گلدمن معرفی کنیم و همچنین نشان دهیم که شباهت­های بسیاری در شیوۀ پرداختن به شخصیت داستانی بین آثار نویسندگان فرانسوی رمان نو و شخصیت­های رمان «کریستین و کید» وجود دارد و همچنین دلایل تفاوت در شیوۀ شخصیت پردازی این دو نویسندۀ هم­عصر را نمایان سازیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Comparison of Evolutionary and Passive Character (Concentrating on the Novel of Sovashoon and Christine and Keed)

نویسنده [English]

  • Sayyed Razzaq Razaveyan
چکیده [English]

In the late forties, along with political and social events and cultural developments in the Iranian society, literature also changes accordingly are subject to change so versatile, durable and new works are created in Iran in the field of story. Compared to the corresponding previous period, writes use well-formed and intelligent manners form ‌ in their stories. In the end of the decade Simin-e Daneshvar with Sovashoon and Hoshang-e Golshiri with "Christine and Keed and the novel ShaZUdeh Ehtejab using a different style, create a new image of Iranian fiction. Daneshvar in Sovashoon with a realistic and suitable style to the actual historical context of Iranian society, creating a revolutionary and problematic character, represents a true picture of the protesting and pragmatic character. At the same time, Golshiri with different style and content like Modern novels particularly “Nouveau”, in France , creates another kind characterization. Golshiri's characters are passive, helpless and confused at the actions and performance and are not like the hero in Sovashoon. Considering a number of differences and similarities, In this article, the writers aim to assign the hero in Sovashoon according to Loucach and Goldman's problematic hero. The article also emphasizes the similarity between characters in French Nouveau and "Christine and Keed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • character
  • Sovashoon
  • Christine and Keed
  • Persian foction

مراجع

اسحاقیان، جواد (1389). سووشون و نظریۀ پسا­استعماری.
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان:  نشر فردا.
انزابی­نژاد، رضا؛ رنجبر، ابراهیم (1385). «سیمین دانشور از آتش خاموش تا سووشون». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. شمارۀ 3. صص  56- 45.
باربو، زی (بی­تا). گستره و محدودۀ جامعه­شناسی هنر و ادبیات. گردآوری و ترجمۀ فیروز شیروانلو. بی­جا.
براهنی، رضا (1368) قصه­نویسی. تهران: نشر البرز.
پارسی­نژاد، کامران (1382). «مبدأ پیدایش شخصیت در رمان». مجلۀ ادبیات داستانی. شمارۀ 70. صص 67 – 65.
پاینده، حسین (1389). داستان کوتاه در ایران. جلد اول و دوم. تهران: نشر نیلوفر.
پرستش، شهرام (1391). «سرگذشت سیمین دانشور در میدان ادبی ایران». مجلۀ جامعه­شناسی هنر و ادبیات. شمارۀ 4. صص 52- 31. 
دانشور، سیمین (1380). سو­و­شون. تهران: خوارزمی.
دیچز، دیوید؛ استلوردی، جان (1389). رمان قرن بیستم. ترجمۀ حسین پاینده. در کتاب نظریه­های رمان. تهران: نشر نیلوفر.
رب­گریه، آلن (1370). قصۀ نو، انسان طراز نو. ترجمۀ محمدتقی غیاثی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
ــــــــــــ (1376). «رمان جدید، انسان جدی». ترجمۀ سیدسعید فیروزآبادی. مجلۀ ادبیات داستانی. شمارۀ 42. صص 17 – 14.
 ــــــــــــ  (1388). برای رمانی نو. ترجمۀ پرویز شهدی. تهران: نشر بافکر.
زرشناس، شهریار (1381). «نسبت ادبیات، تعهد و آرمان­گرایی». مجلۀ ادبیات داستانی. شمارۀ 67 و 66. صص 25- 22.
ساروت، ناتالی (1364). عصر بدگمانی. ترجمۀ اسماعیل‏ سعادت. تهران: انتشارات نگاه.
سرشار، محمد­رضا (1383). «رابطه ادبیات و جنگ در طول تاریخ». مجلۀ ادبیات داستانی. شماره 73. صص 30- 20.
شیری، قهرمان (1384). «پسامدرنیسم و مکتب داستان­نویسی اصفهان». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. شمارۀ 42 و 43. صص 198- 167.
عبداللهیان،  حمید (1381). شخصیت و شخصیت‌پردازی در داستان معاصر. تهران:  نشر آن.
ــــــــــــ (1383). «تروپیسم واکنشی نسبت به درماندگی انسان در عصر بدگمانی». مجلۀ نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. شمارۀ 192. صص 229- 213.
علوی، فریده (1386). «سرگشتگی شخصیت­های داستانی گریز از شخصیت­پردازی: از نویسندگان رمان نو تا هوشنگ گلشیری». مجلۀ قلم. شمارۀ 1. صص 32- 21.
قبادی، حسین­علی (1387). «مروری بر ادبیات داستانی انقلاب». کتاب ماه ادبیات. شمارۀ 136. صص 10- 3.
گلدمن، لوسین (1381). جامعه، فرهنگ، ادبیات. گزیده و ترجمة محمد‌جعفر پوینده. تهران: نشر چشمه.
ـــــــــــ (1371). جامعه‌شناسی ادبیات. ترجمة محمد پوینده. تهران: نشر هوش و ابتکار.
گلشیری، هوشنگ (1350). کریستین و کید. تهران: انتشارات زمان.
ــــــــــ (1382). نقد تکوینی. ترجمة محمدتقی غیاثی. تهران: نشر نگاه.
ــــــــــ (1388). باغ در باغ. تهران: نشر نیلوفر.
گلشیری، سیاوش (1389). «پست مدرنیسم در ادبیات داستانی معاصر ایران». مجلۀ پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب. شمارۀ 10. صص 278- 242.
لطفی­نیا، طاهره (1385). «مرگ شخصیت در رمان نو». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد. شمارۀ 155. صص 143- 134.
لوکاچ، جورج (1380). نظریة رمان. ترجمة حسن مرتضوی. تهران: نشر قصه.
ـــــــــــ (1373.) پژوهشی در رئالیسم اروپایی. ترجمة اکبر افسری. تهران: نشر علمی و فرهنگی.
ــــــــــــ (1379). نویسنده، نقد، فرهنگ. ترجمۀ اکبر معصوم بیگی. تهران: نشر دیگر.
موقن، یدالله (1369). «لوکاچ و مدرنیسم». مجلۀ گردون. شمارۀ 8 و 9. سال اول.
موسوی، سیدکاظم (1388). «پوچ­انگاری منفعل در بوف کور». فصلنامة تخصصی نقد ادبی. شمارۀ 8. صص 111- 139.
میرعابدینی، حسن (1386). صد سال داستان‌نویسی ایران. 3 جلد در 2مجلد. تهران: نشر چشمه.
میرصادقی، جمال (1380). عناصر داستان. تهران: نشرسخن.
ـــــــــــ (1382). داستان­نویس­های نام­آور معاصر ایران. تهران:  نشر اشاره.
هاثورن، جرمی (1379). «درباره ادبیات داستانی: شخصیت­پردازی». ترجمة محمد­علی آتش‏سودا. مجله ادبیات داستانی. شمارۀ53. صص 40- 43.
ــــــــــ (1378). «نمود رئالیسم و مدرنیسم در رمان». مجلۀ ادبیات داستانی. شمارۀ 50.
هیدگر، مارتین (1382). نیچه در مقام متفکر متافیزیک. ترجمة محمد باقر هوشیار و اصغر تفنگ­سازی در نیست انگاری اروپایی. آبادان: نشر پرسش.
Mauriac F. (1940). Journal III. Paris: Grasset.
http://www.mandegar.info/1389/Tir/j-eshaghiyan.a

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار