واکاوی مفهوم «آگاهی طبقاتی» در رمان‌های علی‌محمد افغانی برپایۀ نظریۀ هانری زالامانِسکی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشیار، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

10.30473/pl.2024.11144

چکیده

تشریح ارتباطات جامعه و اثر ادبی و بازنمایی جهان اجتماعی در متن ادبی، محوری‌ترین موضوع نقد جامعه‌شناسی ادبیات به‌شمار می‌‌رود. در این میان، مطالعات جامعه‌شناسی رمان به‌عنوان یکی از گرایش‌های جامعه‌شناسی ادبیات، اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا در میان قالب‌های ادبی، رمان بیشتر از هر نوع ادبی دیگر، تحت تأثیر اوضاع و شرایط مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرار دارد و بهتر از سایر انواع ادبی می‌‌تواند رخدادهای مهم جامعه را در خود بازتاب دهد. ازاین‌رو، نویسندگان پژوهش حاضر بر پایۀ نظریۀ محتواهایِ جامعه‌شناختی رمان از هانری زالامانسکی ، خوانشی جامعه‌شناسانه از چهار رمان بافته‌‌های رنج، شوهر آهوخانم، شادکامان درّۀ قره‌سو و دکتر بکتاش که از آثار شاخص افغانی هستند، ارائه داده‌اند و مفهوم آگاهی طبقاتی را در این چهار اثر بر اساس یک روش علمی‌، تحلیل کرده-اند. شیوۀ انجام پژوهش به‌صورت توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی بوده است و داده‌‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شده‌اند. نتیجۀ حاصل از رده‌بندی محتواهای رمان‌های افغانی گویای آن است که آگاهی طبقاتی، یکی از محتواهای تکرارشوندۀ چهار رمان مذکور است. فرایند آگاهی طبقاتی در این رمان‌ها، ابتدا در اقشار فرودست شکل می‌گیرد؛ بدین‌صورت که از مفهوم ازخودبیگانگی و پس‌ازآن شی-ءوارگی آغاز می‌شود و پس از درک آگاهی طبقاتی، درنهایت به تحرک طبقاتی منجر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the concept of class consciousness in Ali Mohammad Afghani's novels based on Henri Zalamanski's theory

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Arta 1
  • Elyas Nouraei 2
1 Ph.D. in Persian Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The description of the relations of society and the literary work and the representation of the social world in the literary text is the most central subject of the sociological critique of literature. Among these, the sociological studies of the novel as one of the sociological tendencies of literature are of great importance; Because among literary forms, the novel is more influenced by different cultural, political, economic and social situations than any other type of literature, and it can reflect the important events of society better than other types of literature.The present study has tried to consider the sociological reading of the four novels Baftehaye Ranj, Shohare Ahookhanoom, Shadkamane Darreye Qarahsu and Dr. Baktash as significant Afghan works, based on the sociological content theory of the novel by Henri Zalamansky. To present and analyze the concept of class consciousness in these four works based on a systematic and theological method. The research method is descriptive-analytical and the data are analyzed using content analysis method. The result of classifying the contents of Afghan novels shows that class consciousness is one of the recurring contents of the four novels. The process of class consciousness in these novels is first formed in the lower classes and the workers (proletariat); thus, it begins with the concept of alienation and then objectification, and after understanding class consciousness, it eventually leads to social mobilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociological Criticism
  • Novel
  • Class Consciousness
  • Henri Zalamansky
  • Ali Mohammad Afghani