در دهۀ چهل، هم زمان با حوادث سیاسی - اجتماعی و تحولات فرهنگی در ساختار جامعۀ ایرانی، ادبیات داستانی نیز متناسب با آن تحولات، دستخوش تغییراتی میشود و آثاری متنوع، ماندگار و جدید در عرصۀ داستاننویسی ایران، پدید میآید. نویسندگان این دهه در مقایسه با دورههای قبل، شیوههای هوشمندانه و شکلیافتهتری در نگارش خود به کار میبرند. در سالهای پایانی این دهه سیمین دانشور با رمان «سووشون» و هوشنگ گلشیری با رمانهای «شازده احتجاب» و «کریستین و کید» با سبک و شیوهای متفاوت، جلوۀ تازهای به ادبیات داستانی ایران میبخشند. دانشور در رمان سووشون با سبکی رئالیستی و متناسب با فضای واقعی جامعۀ ایرانی در بستری تـاریخی، بـا خلـق شخصیتی انقلابی و مسئلهدار، تصویری واقعنمایانه از شخصیتی عملگرا و معترض را نشان میدهد. هم زمان با دانشور، گلشیری با سبکی متفاوت در فرم و محتوا و به شیوۀ داستانهای مدرن و رمانهای نو در فرانسه، گونهای دیگر از شخصیتپردازی را خلق میکند. شخصیتهای گلشیری در این رمانها انسانهایی درونگرا، منفعل، ناتوان و سرگشتهاند که در کنش و عملکرد هیچ سنخیتی با قهرمان رمان سووشون ندارند. در این مقاله برآنیم تا بابهره گیری از روش تحلیلی – استنباطی و با لحاظ برخی تفاوتها و تشابهات، قهرمان سووشون را منطبق با قهرمان مسئلهدار لوکاج و گلدمن معرفی کنیم و همچنین نشان دهیم که شباهتهای بسیاری در شیوۀ پرداختن به شخصیت داستانی بین آثار نویسندگان فرانسوی رمان نو و شخصیتهای رمان «کریستین و کید» وجود دارد و همچنین دلایل تفاوت در شیوۀ شخصیت پردازی این دو نویسندۀ همعصر را نمایان سازیم.
The Comparison of Evolutionary and Passive Character
(Concentrating on the Novel of Sovashoon and Christine and Keed)
نویسندگان [English]
Sayyed Razzaq Razaveyan
چکیده [English]
In the late forties, along with political and social events and cultural developments in the Iranian society, literature also changes accordingly are subject to change so versatile, durable and new works are created in Iran in the field of story. Compared to the corresponding previous period, writes use well-formed and intelligent manners form in their stories. In the end of the decade Simin-e Daneshvar with Sovashoon and Hoshang-e Golshiri with "Christine and Keed and the novel ShaZUdeh Ehtejab using a different style, create a new image of Iranian fiction. Daneshvar in Sovashoon with a realistic and suitable style to the actual historical context of Iranian society, creating a revolutionary and problematic character, represents a true picture of the protesting and pragmatic character. At the same time, Golshiri with different style and content like Modern novels particularly “Nouveau”, in France , creates another kind characterization. Golshiri's characters are passive, helpless and confused at the actions and performance and are not like the hero in Sovashoon. Considering a number of differences and similarities, In this article, the writers aim to assign the hero in Sovashoon according to Loucach and Goldman's problematic hero. The article also emphasizes the similarity between characters in French Nouveau and "Christine and Keed.
کلیدواژه‌ها [English]
character, Sovashoon, Christine and Keed, Persian foction
مراجع
اسحاقیان، جواد (1389). سووشون و نظریۀ پسااستعماری.
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
انزابینژاد، رضا؛ رنجبر، ابراهیم (1385). «سیمین دانشور از آتش خاموش تا سووشون». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. شمارۀ 3. صص 56- 45.
باربو، زی (بیتا). گستره و محدودۀ جامعهشناسی هنر و ادبیات. گردآوری و ترجمۀ فیروز شیروانلو. بیجا.
سرشار، محمدرضا (1383). «رابطه ادبیات و جنگ در طول تاریخ». مجلۀ ادبیات داستانی. شماره 73. صص 30- 20.
شیری، قهرمان (1384). «پسامدرنیسم و مکتب داستاننویسی اصفهان». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. شمارۀ 42 و 43. صص 198- 167.
عبداللهیان، حمید (1381). شخصیت و شخصیتپردازی در داستان معاصر. تهران: نشر آن.
ــــــــــــ (1383). «تروپیسم واکنشی نسبت به درماندگی انسان در عصر بدگمانی». مجلۀ نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. شمارۀ 192. صص 229- 213.
علوی، فریده (1386). «سرگشتگی شخصیتهای داستانی گریز از شخصیتپردازی: از نویسندگان رمان نو تا هوشنگ گلشیری». مجلۀ قلم. شمارۀ 1. صص 32- 21.
قبادی، حسینعلی (1387). «مروری بر ادبیات داستانی انقلاب». کتاب ماه ادبیات. شمارۀ 136. صص 10- 3.
گلدمن، لوسین (1381). جامعه، فرهنگ، ادبیات. گزیده و ترجمة محمد‌جعفر پوینده. تهران: نشر چشمه.
ـــــــــــ (1371). جامعهشناسی ادبیات. ترجمة محمد پوینده. تهران: نشر هوش و ابتکار.
گلشیری، هوشنگ (1350). کریستین و کید. تهران: انتشارات زمان.
ــــــــــ (1382). نقد تکوینی. ترجمة محمدتقی غیاثی. تهران: نشر نگاه.
ــــــــــ (1388). باغ در باغ. تهران: نشر نیلوفر.
گلشیری، سیاوش (1389). «پست مدرنیسم در ادبیات داستانی معاصر ایران». مجلۀ پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب. شمارۀ 10. صص 278- 242.
لطفینیا، طاهره (1385). «مرگ شخصیت در رمان نو». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد. شمارۀ 155. صص 143- 134.
لوکاچ، جورج (1380). نظریة رمان. ترجمة حسن مرتضوی. تهران: نشر قصه.
ـــــــــــ (1373.) پژوهشی در رئالیسم اروپایی. ترجمة اکبر افسری. تهران: نشر علمی و فرهنگی.
ابتدای صفحه