2024-03-28T18:05:10Z
https://pl.journals.pnu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=707
دوفصلنامه مطالعات داستانی
23454520
23454520
1394
3
4
بررسی و تحلیل داستان «بند» محمود دولتآبادی بر پایۀ اصول مکتب رئالیسم
عبدالعلی
اویسی کهخا
طیبه
فرهادی
رئالیسم جنبش ادبی است که در اواخر نیمه اول قرن نوزدهم آغاز شد و هنوز هم قدر و اعتبار ویژهای در ادبیات جهان و رماننویسی نوین دارد. این مکتب ادبی که در برابر رمانتیسم شکل گرفت با تکیه بر دنیای واقع و عینیتگرایی، ارکان اصلی نظام فکری رمانتیسمها را در هم نوردید. بالزاک را میتوان پیشوای مسلم رئالیست دانست که با انتشار مجموعه آثار خود با عنوان کمدی انسانی تأثیر ژرفی بر عالم ادب گذاشت. یکی از پیروان این مکتب ادبی در ایران، محمود دولتآبادی است. در این پژوهش، داستان کوتاه «بند» از مجموعه داستان ادبار و آینه به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، براساس اصول و معیارهای مکتب رئالیست به ویژه با تأکید بر سه عنصر موضوع، توصیف و شخصیتپردازی تحلیل و بررسی شده است تا پاسخی برای این پرسش بیابیم که آیا این داستان نیز در شمار داستانهای واقعگرای نویسنده قرار گرفته است یا خیر؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که دولتآبادی در این اثر با نمایش برشی خاص و واقعی از زندگی اجتماعی و افراد آن و رابطۀ دو سویۀ بین آنها، داستانی رئال آفریده است. نویسنده در این داستان به دنبال رابطۀ درونی بین پدیدههاست و ریشۀ رفتارهای شخصیتهای داستانی را در شرایط اجتماعی، اقتصادی آن روزگار میجوید. در این اثر مطابق با اصول رئالیست، توصیفها، گفتوگوها و کنشهای شخصیتها در خدمت شخصیتپردازی، پرورش قهرمان داستان و فضاسازی اثر است و عناصر چندان زائدی در داستان مشاهده نمیشود.
داستان بند
توصیف
رئالیسم
شخصیتپردازی
محمود دولتآبادی
2015
11
22
7
24
https://pl.journals.pnu.ac.ir/article_2670_6f4eb119b33ee53930d5c142d4c59ae2.pdf
دوفصلنامه مطالعات داستانی
23454520
23454520
1394
3
4
تجلی مدرنیسم در آثار داستانی جبرا ابراهیم جبرا (با تکیه بر رمانهای السفینه و البحث عن ولید مسعود)
عزت
ملاابراهیمی
صغری
رحیمی جوکندان
مدرنیسم به تغییرات فرهنگی و زیباییشناختی در حوزه هنر و ادبیات پس از جنگ جهانی اول اطلاق میشود و پاسخی به حس در همریختگی اجتماعی زمان خود است. در این دوره شیوههای هنری دچار تغییر و تحول اساسی شد. بر این اساس نویسندگان در مقاله حاضر به بیان ویژگیهای شاخص مدرنیسم در آثار داستانی جبرا پرداختهاند. او نویسندۀ متعهد و معاصر فلسطینی است که برای بیان حقایق تلخ سرزمین اشغالی و نیز بیگانگی انسان فلسطینی با خود و جهان پیرامونش از رویکردهای نوین داستانپردازی و مکتب ادبی مدرنیسم بهره میگیرد و در قالبی جدید به بیان واقعیتها میپردازد. نویسندگان در این پژوهش که به روش تحلیلی – توصیفی تدوین شده است، در صدد پاسخگویی به این سؤال بودهاند که تحولات شکل ادبی مدرن چه تأثیری در خلق رمانهای جبرا داشته است؟ فرضیۀ پژوهش بر این مدعا استوار است که او با تأثیرپذیری از گرایشهای مدرنیسم توانسته از شیوههای بیان سنتی فاصله بگیرد و متدهای نوینی را در ابعاد مختلف رماننویسی بیافریند. از نتایج این جستار میتوان به حضـور مؤلفـههایی چون چندآوایی بودن رمان، زمان گسسته و ذهنی، جریان سیال ذهن و عدم قطعیت در داستانهای مدرن جبرا اشاره کرد.
مدرنیسم
جبرا ابراهیم جبرا
رمان
فلسطین
چندآوایی
2015
11
22
25
46
https://pl.journals.pnu.ac.ir/article_2886_1a325216a7c4c9794c3ee2128440b066.pdf
دوفصلنامه مطالعات داستانی
23454520
23454520
1394
3
4
تحول شخصیتهای زن در آثار سیمین دانشور و غزاله علیزاده
بیتا
قنبری
مرتضی
محسنی
امین
دائیزاده جلودار
شخصیت یکی از مهمترین عناصر داستان است. شخصیتهای داستانی آفریدۀ ذهن زمانمندِ نویسنده و بافتهای در تاروپود واقعیت و خیال است. شخصیتهای داستان میتوانند متأثر از برهم کنش ساختار اجتماعی و ساختار ذهنی نویسنده باشند. داستان موفق داستانی است که شخصیتهای آن پویا هستند و در روند داستان متحول میشوند و به رشد و پویایی جامعه کمک میکنند. در زمینۀ تحول شخصیتها در جهان داستان عواملی گوناگونی چون زمینه و مناسبات اجتماعی - فرهنگی، برخورداری از سرمایۀ اجتماعی، تحصیلات عالیه و رشد آگاهی، باور شخص به تحولات فردی و اجتماعی و ... تأثیرگذارند. در این مقاله شخصیتهای داستانهای سیمین دانشور و غزاله علیزاده از منظر متحول شدن مورد بررسی قرار گرفته است. دستاورد پژوهش این است که با توجه به دنیا و تجربۀ زیستۀ دو نویسنده شخصیتهای داستانهای آنان شباهتها و تفاوتهایی دارند. دو نویسنده شخصیتهای خود را از دو طبقۀ متوسط و تحصیلکرده و پایین و ستمدیده انتخاب کردهاند. شخصیتهای گزینش شده از طریق مناسبات اجتماعی، تجربۀ زیسته و آموزش و یادگیری متحول شدهاند. شخصیتهای آفریدۀ دانشور آرامآرام، مصلحتاندیشانه و محتاطانه متحول میشوند؛ اما شخصیتهای داستان علیزاده با تغییر و تحول درونی، صاحب روحیۀ انقلابی و خطرپذیری شده و شرایط اجتماعی را دگرگون میکنند یا برخی نیز تسلیم شرایط سخت جامعه میگردند.
مناسبات اجتماعی
تجربۀ زیسته
تعیلم و تربیت
تحول شخصیت
سیمین دانشور
غزاله علیزاده
2015
11
22
47
64
https://pl.journals.pnu.ac.ir/article_3158_ab405315794ae6e1946fb590efea1fae.pdf
دوفصلنامه مطالعات داستانی
23454520
23454520
1394
3
4
روایتشناسی رمان شناگر براساس نظریة ژرار ژنت
مریم السادات
اسعدی فیروزابادی
عباس عبدی (ولادت 1331ه.ق)، از نویسندگان معاصر رمان و داستان کوتاه برای کودکان و نوجوانان است. رمان شناگر، برای گروه سنی دورة اول و متوسطه نگارش یافته که اثری اخلاقی- آموزنده است. بهکارگیری انواع شگردهای روایی توسط نویسندگان سبب میشود تا آنها موفق به خلق آثاری شوند که در برقراری ارتباط با مخاطب سودمند است. خواننده در مطالعة این داستانها با نویسنده همراه میگردد و استفاده از این شگردها به عنوان شاخصی از توانمندیهای نویسنده محسوب میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل چگونگی کاربرد انواع روایت براساس نظریة ساختارگرای ژرار ژنت (زمان، وجه یا حال و هوا و لحن) در رمان شناگر انجام شده است. روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی است و یافتهها حاکی از آن است که عباس عبدی توانسته با استفاده از انواع فنون روایی در متن، از گزارش صرف وقایع به ارائة داستانی زنده، پویا و هیجانانگیز برای نوجوانان دست یابد و این امر جذابیت و غنای رمان مذکور را بیشتر کرده است.
عباس عبدی
رمان شناگر
روایتشناسی
نظریة ژنت
2015
11
22
65
78
https://pl.journals.pnu.ac.ir/article_3632_de7a463ba678f9cb47e7e790262e787a.pdf
دوفصلنامه مطالعات داستانی
23454520
23454520
1394
3
4
رئالیسم اجتماعی در آثار احمد محمود (با تکیه بر سه عنصر درونمایه، شخصیت و حادثه)
خاطره
دارابی
احمد محمود، داستاننویس معاصر تلاش کرده که در آثارش شرایط حاکم میان فرد و اجتماع را وصف کند. در داستانهای او توصیف زندگی مردم عادی، نیازها و نگرانیهایشان طی جو حاکم بر نظام اجتماعی، در قالب روایتهای داستانی گنجانیده شدهاند. این نوع داستانپردازی، سبک وی را در زمرۀ نویسندگان متمایل به رئالیسم اجتماعی قرار داده است. گرایش محمود به واقعگرایی، همچنین وجود نشانههای رئالیسم اجتماعی در رمانهایش، دلیلی بـرای بـررسی آثـار داستـانی وی است. بدین سبب پژوهش حاضر با طرح این سؤال که وجود چه مشخصههایی، آثار محمود را ذیل سبک واقعگرایی اجتماعی قرار میدهد، شکل گرفته است. در این بررسی هدف اصلی، روشنتر کردن هرچه بیشتر فضای رئالیستی رمانهای محمود و سبک رئالیسم اجتماعی وی با تأکید بر تحلیل سه عنصر درونمایه، شخصیت و حادثه بوده است. در این پژوهش، با مطالعۀ منابع کتابخانهای و رویکردی توصیفی- تحلیلی، به بررسی مشخصههای رئالیسم اجتماعی در رمانهای همسایهها، داستان یک شهر، زمـین سوخته، مدار صفردرجه و داستان کوتاه بازگشت که بارزترین نمونههای آثار رئالیستی محمود به شمار میآیند، پرداخته است. حاصل آنکه، محمود با ذکاوتی خاص در انتخاب موضوعات اجتماعی به عنوان درونمایۀ آثار، خلق شخصیتهای داستانی به عنوان تیپهایی که نمونههایی از افراد زندگی روزمره ما هستند و قرار دادنشان در حوادثی قابل باور، توانسته است آثاری با سبک واقعگرایی اجتماعی خلق نماید.
رئالیسم اجتماعی
احمد محمود
درونمایه
شخصیت
حادثه
2015
11
22
79
94
https://pl.journals.pnu.ac.ir/article_3634_6b2ebb34563b4c6f2d40ef8aafe9261c.pdf
دوفصلنامه مطالعات داستانی
23454520
23454520
1394
3
4
نقد کهنالگویی «سفر قهرمان» در افسانة بانوی حصاری هفتپیکر نظامی براساس نظریة یونگ و کمپبل
رمضان
مجوزی
علی
عابدکهخاژاله
جوزف کمپبل با توجه به شباهتهای ساختاری قصهها و افسانههای کهن، با طرح نظریة «تک اسطوره» و «سفر قهرمان»، مبتنی بر نظریات گوستاو یونگ نقد کهنالگویی را به گونهای نو مطرح و الگویی واحد برای تمام داستانها ترسیم کرد. بهویژه افسانهها و حماسههایی که در آن پهلوان برای حصول به هدف، مراحلی را طی مینماید. افسانة بانوی حصاری یکی از هفت داستانی است که نظامی در هفت پیکر، به رشتة نظم کشیده است. سؤال اساسی در این پژوهش بر این استوار است که افسانة بانوی حصاری هفتپیکر نظامی، چه اندازه قابلیت تطبیق با این الگو را دارد؟ نتایج حاصل از پژوهش که به روش تحلیل محتوا انجام گردیده، بیانگر آن است که قهرمان افسانه، ضمن پیروزی در مأموریت خویش و بهدست آوردن پاداش مادّی به نوعی کمال معنوی دست مییابد که منطبق بر خویشکاری اصلی در کهنالگوی «سفر قهرمان» کمپبل است.
نقد کهنالگویی
کمپبل
یونگ
هفتپیکر
بانوی حصاری
2015
11
22
95
109
https://pl.journals.pnu.ac.ir/article_3635_f88a453cd2147c9f63152969b7947904.pdf