در بیشترِ پژوهشهایی که تا امروز دربارة «آیینهای ایرانی» در ادب حماسی منتشر شده، شواهد عموماً محدود به شاهنامه بوده و در این حدود نیز آداب و رسوم نادر و درخور بحث از توجّه و بررسی به دور مانده است. در مقالة حاضر با مطالعه در ادب حماسیِ ایران به معنای کامل و دقیق این اصطلاح، چند نمونه از رسوم، ویژگیها و بنمایههای کمتر شناخته شدة پهلوانی استخراج و تحلیل شده است. مطابقِ این چند آیین و مضمون داستانی، پهلوان بنا بر ویژگی اَبَر انسانی خویش خورد و نوشی بسیار دارد (بسیار خواریِ پهلوان) و برای نمایاندن کمال دلیری و توان خود نامش را بر رزم افزارش مینویسد (نوشته بودن نام پهلوان بر رزمافزار) شهریار یا یلِ روایت حماسی به منظور دور ماندن از هرگونه گزند و چشم زخم، گوهر به بازو میبندد (گوهر به بازو بستن) و یا از تاج و کلاهخود خویش پر میآویزد (پرِ کلاهخود و تاج) او هنگامی که در پی کینخواهی سخت و بی پروایانه است، خون هماورد کشته شدهاش را مینوشد (خوردن خون دشمن) و یا او را به دم اسب می بندد و بر زمین میکشد (بستن به دم اسب برای مجازات). در این مقاله نویسنده ضمن توجه به پیشینه این کار به بررسی و تحلیل آیینها و رسوم پهلوانی میپردازد.