تحلیل و بررسی داستانِ عامیانۀ حسینا و دل‌آرام (برپایۀ روایت‌شناسی‌ِ ساختار‌ی‌گریماس)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دستیار زبان وادبیات فارسی پیام نور خاش

چکیده

داستان عاشقانۀ حسینا و دل‌آرام، نُمایشی است روستایی درقالب دوبیتی‌هایی که از زبان راویان محلّی باز‌گو شده‌است و سرگذشت دل‌دادگی حسینا بر دل‌آرام است و‌گونه‌ای نو و بدیع از دوبیتی‌های پیوسته‌ می‌باشد که از ساختار داستانی منسجمی برخورداراست. انسجام درطرح کلّی و روایی و دارا‌ بودن نظم منطقی و علمی، نویسنده را برآن داشت تا با خوانشی نو از این داستان-که در لابه‌لای متون نو و مدوّن، فراموش‌شده‌است– ضرورت نگاه علمی به ادبیات داستانیِ عامیانه را مطرح کند. این پژوهش با رویکرد روایت‌شناسیِ ساختگرا به شیوۀ کتابخانه‌ای و با روش توصیفی- تحلیلی شکل‌گرفتهاست که به تحلیل علمی این داستان می‌پردازد. از آن‌جایی که ساختارروایی‌ این داستان، به نظریةروایت‌شناسی‌گریماس نزدیک است، نویسنده، چهارچوب را برپایة نظریةگریماس بنانهاده‌است و ساختارِ اصلی روایت، با تغییر وضعیت‌ها بر اساس تقابل‌های دوگانه و زنجیره‌های روایی و الگوی کنشیِ روایت، تحلیل می‌شود. طرح داستان، ساختار و انسجامِ روایی دارد و از منظر تقابل‌های دوگانه و مربّع‌های معنایی موفّق است؛ امّا کنش‌ها در قاعده‌های نحوی در بخش زنجیره‌های اجرایی ضعیف است و این به دلیلِ فضای محدود روستایی است که داستان‌های عامیانةغنایی درآن شکل می‌گیرد. تحلیل و بازخوانیِ داستان‌های‌عامیانۀ غنایی برپایۀ نظریه‌های جدید، می‌تواند درشناخت و نُمودن عمیق‌ترِ این‌آثار، که گنجینه‌هایی از ادب شفاهی و مردمیِ ایران است، مفید باشد. طرح این نمونه، زمینة مناسبی برای گسترش آن به دیگر داستان‌های غنایی و عامیانۀ فارسی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of vulgar story of Hoseina and Delaram ( Based on Grimas structural narrative science)

چکیده [English]

The romantic story of Hoseina and Delaram , is a rural show in form of cauplets form local narrators and it is the advanture of Hoseina love in Delaram that is a new continuous couplets by clear narrative structure. This solidarity in narrative and overall plan by scientific and logical discipline made writer to raise a scientific view on vulage narrative literature . This research made by discriptive analytic method and structuralist narrative approach and analyses this story.
Since the narrative structure of the story, is close to Grimas theory, the writer made the structur of research based on Grimas theory and main structure of the story analysed by binary oppositions. The story plan has a narrative solidarity and it is successfull from binary oppositions and semantic squares but actions are weak in syntactic rules and executive chains. This is because of limitations of rural area . In action view, we can say that sometimes the aim of the story may be deterrent, helpful and subjective and this is so important . This story presentation can help for extention to richnass and vulgar persian stories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vulgar story
  • Hoseina and Delaram
  • couplets
  • structuralist narrative science
  • Grimas