رئالیسم اجتماعی در آثار احمد محمود (با تکیه بر سه عنصر درون‌مایه، شخصیت و حادثه)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

.....

چکیده

احمد محمود، داستان­نویس معاصر تلاش کرده که در آثارش شرایط حاکم میان فرد و اجتماع را وصف کند. در داستان­های او توصیف زندگی مردم عادی، نیازها و نگرانی­هایشان طی جو حاکم بر نظام اجتماعی، در قالب روایت­های داستانی گنجانیده شده­اند. این نوع داستان­پردازی، سبک وی را در زمرۀ نویسندگان متمایل به رئالیسم اجتماعی قرار داده است. گرایش محمود به واقع­گرایی، همچنین وجود نشانه­های رئالیسم اجتماعی در رمان­هایش، دلیلی بـرای بـررسی آثـار داستـانی وی است. بدین سبب پژوهش حاضر با طرح این سؤال که وجود چه مشخصه­هایی، آثار محمود را ذیل سبک واقع­گرایی اجتماعی قرار می­دهد، شکل گرفته است. در این بررسی هدف اصلی، روشن­تر کردن هرچه بیشتر فضای رئالیستی رمان­های محمود و سبک رئالیسم­ اجتماعی وی با تأکید بر تحلیل سه عنصر درون­مایه، شخصیت و حادثه بوده است. در این پژوهش، با مطالعۀ منابع کتابخانه­ای و رویکردی توصیفی- تحلیلی، به بررسی مشخصه­های رئالیسم ­اجتماعی در رمان­های همسایه­ها، داستان یک شهر، زمـین­­ سوخته، مدار صفردرجه و داستان­ کوتاه بازگشت که بارزترین نمونه­های آثار رئالیستی محمود به شمار می­آیند، پرداخته است. حاصل آنکه، محمود با ذکاوتی خاص در انتخاب موضوعات اجتماعی به عنوان درون­مایۀ آثار، خلق شخصیت­های داستانی به عنوان تیپ­هایی که نمونه­هایی از افراد زندگی روزمره ما هستند و قرار دادنشان در حوادثی قابل باور، توانسته است آثاری با سبک واقع­گرایی اجتماعی خلق نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social Realism in the Works of Ahmad Mahmud (By Focusing on Three Elements: Theme, Character and Event)

نویسنده [English]

  • khatereh darabi
چکیده [English]

Ahmed Mahmoud, a contemporary writer, has tried to describe the conditions governing the individual and the community in his works. In his stories, describing the lives of ordinary people, their needs and their concerns by considering the prevailing social system, have been incorporated into narrative stories. This kind of storytelling has put his style among the writers of socialist realism. Mahmoud's tendency toward realism, as well as the signs of social realism in his novels, is a reason to examine his fictional works. For this reason, the present study is grounded on the question: what features of Mahmoud's works are based on the style of social realism. In this study, the main objective was to clarify the realistic realm of Mahmoud's novels and the style of his social realism emphasizing the analysis of the three elements; theme, character, and incident. In this research, by studying library resources and a descriptive-analytic approach, the characteristics of social realism in the novels such as Neighbors, the Story of a City, the Burned Earth, the Zero-Degree Orbit, and the short story of Return as the most prominent examples of Mahmud's realist works have been investigated. Come on. As a result, Mahmoud, with a special interest in choosing the social issues as the themes of his work, and creating the fictional characters as the ones that are the examples of people in our daily lives as well as placing them in the incredible events, has been able to create the works of socialistic realism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Realism
  • Ahmad Mahmoud
  • Theme
  • character
  • Incident
اسکولز، رابرت (1377). عناصر داستان. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: نشرمرکز.
ایرانی، ناصر (1380). هنر رمان. تهران: نشر آبانگاه.
پوینده، محمدجعفر (1377). درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیات. تهران: نشر نقش جهان.
چایلدز، پیتز (1386). مدرنیسم. ترجمۀ رضا رضایی. چاپ دوم. تهران: نشر ماهی.
حافظ­نیا، محمدرضا (1384). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. چاپ یازدهم. تهران: سمت.
دارابی،­ خاطره (1388). رئالیسم اجتماعی در آثار احمد محمود. پایان­نامه. استاد راهنما: فروغ صهبا. اراک: دانشگاه اراک.
داد،­ سیما­ (1378). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ دوم. تهران: نشر مروارید.
زنوزی­جلالی، فیروز (1386). باران بر «زمین سوخته» (تحلیل و نقد رمان­های احمد محمود. تهران: نشر تندیس.
شکری، فدوی (1386). واقع­گرایی در ادبیات داستانی معاصر. تهران: نشر نگاه.
صفوی،­ راحله ­(آذر 1381).­ «­احمد ­محمود ­از نگاه خود و دیگران (­­نگاهی­ به ­زندگی ­و ­آثار  احمد محمود، به بهانه درگذشت او». ­ادبیات­ داستانی. ­شماره63. ­صص 52-40.
عبداللهیان، حمید (1379). کارنامه نثر معاصر. تهران: نشر پایا.
عطاء­اللهی، ­علی­اصغر (آبان و آذر 1386). «محمود دیگر نمی­نویسد». رودکی. شماره 20. صص 104-91.
فقیری،­ امین ­(مهر 1386). احمد محمود راوی واقیعت­های ملموس زندگی است. مندرج در سایت www.ibna.ir.
فورستر،­ ادوارد مورگان­ (1369).­ جنبه­های رمان. ­ترجمۀ ابراهیم یونسی. چاپ چهارم. تهران: نشر نگاه.
گلستان،­ لیلی ­(1386).­ حکایت ­­حال ­(گفت­وگو با احمد محمود). چاپ دوم. تهران: نشر معین.
 محمود، احمد (1369). دیدار. چاپ سوم. تهران: نشر نو.
ـ(1376). مدار صفر درجه. چاپ سوم. ­تهران:­ نشر معین.
 ­(1378). زمین سوخته. چاپ سوم. تهران: نشر معین.
­(1382). داستان یک شهر. چاپ ششم. تهران: نشر معین.
­(1387).­ همسایه­ها. ­تهران:­ نشر چاوشان نوزایی کبیر.
مستور،­ مصطفی­ (1386). مبانی داستان کوتاه. چاپ سوم. تهران: نشر مرکز.
میرعابدینی،­ حسین­ (1386). صد ­سال داستان­نویسی ایران. چاپ چهارم. تهران: نشر چشمه.
میرصادقی،­ جمال­ (1364).­ عناصر داستان. تهران: نشر شفا.
یونسی،­ ابراهیم­ (1355). هنر داستان­نویسی. چاپ سوم. تهران: نشر امیرکبیر.
Todd, J. G. (2009). Social Realism. From Grove Art Online. Oxford University Press, available at http://www.moma.org/collection/theme.php?theme_id=10195, accessed 1 May 2013, page not available 28 December 2016.
Grisham, Kathleen (2008). Social Realism. From Survey of Art 1B ,available­ at http://instruct. westvalley. edu/grisham/ 1b_ social. html.