بررسی و تحلیل تقابل های دوگانه در بوف کور صادق هدایت

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی

چکیده

«تقابل‌های دوگانه» یکی از مهم ترین کارکرد ذهن جمعی بشر است، و اساسی‌ترین مفهوم ساختارگرایی را تشکیل می دهد. نخستین بار نیکلای تروبتسکوی، واج‌شناس(01890-1938 م.) از اصطلاح «تقابل های دو گانه» نام برد. از آن‌جایی که اساس ساختارگرایی بر تقابل‌های دوگانه است، در پَساساختارگرایی نیزنشانه‌هایی از یک حرکت متقابل، با دو پاره کردن نشانه به دال و مدلول قابل درک است. درحقیقت آواها و اندیشه ها، توده‌های بی‌شکلی هستند که در میان آن‌ها صورت به‌وجود می‌آید این شکل‌گیری با استفاده از روابط جانشینی و عناصر هم‌نشینی انجام می‌گیرد. با بررسی ساختارداستان بوف کور می‌توان به ساختار تفکر نویسنده ی آن پی برد. به نظر می رسد، متن داستان بوف کور تشکیل‌دهنده ی یک نظام فکری است که این نظام، ماتریسی از تقابل‌هاست.
هم چنین در شرح ساختار بوف کور باید گفت که اساس این کتاب بر تقابل های متضاد و پاردوکسی است. وجود تقابل در این اثر موجب تحولاتی عظیم و گسترده گردیده و از سویی دیگر سبب شده تادر این اثر، ایده ی وحدت ازکثرت نزج و شکل بگیرد و در اصل اساس فلسفه بوف کور نیز برهمین مبناست.
این پژوهش، به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری «تقابل های دو گانه »، می‌کوشد با ردگیری این کارکرد در بوف کور به این پرسش بنیادین پاسخ دهد که نظام فکری مبتنی برتقابل های دو تایی این اثر چیست؟ تقابل های دوگانه یکی از محوری ترین بنمایه در بوف کور است، که در سه حوزه تضاد، پاردوکس و توصیف قابل بررسی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Binary Oppositions in Novel Boofe Kur (The Blind Owl) Hedayat

نویسنده [English]

  • null null
چکیده [English]

 
"Binary opposition" is one of the most important functions of the human collective mind, and forms the basic concept of structuralism. Nikolai Trubetzkoy (phonologyst 1938 / 1980) fist used the Term "Binary oppositions". Since the structuralism is based on opposition, there are the signs of opposition in the post-structuralism; for example, analyzing a sign into signifier and signified is understandable. In fact, voices and ideas are accounted as the formless masses in which form will be created. This kind of formation will be created by the relationships of succession and juxtaposition of elements. By analyzing the structure of the Blind Owl, the mental idea of its author will become tangible. The text of this book forms a system of thought which is a matrix of contrasts. The whole structure of this book is based on the opposites and paradox. In one hand, the opposition available in this book caused massive changes and on the other hand, the idea of unity was formed. Regarding these points, the basis of the Blind Owl is based on this aforementioned point. This research based on the analytical – descriptive method and the theoretical framework of "binary opposition" tries to answer to the fundamental question by following this function in the Blind Owl: What is the thought system of this novel considering the binary opposition? Binary oppositions are one of the most central themes in The Blind Owl which are being studied regarding these three domains: contradiction, paradox and description.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Blind Owl
  • Guidance
  • Binary Opposition
  • Surface-Deep
احمدی، بابک (1378). ساختار و تأویل متن. چاپ چهارم. تهران: نشر مرکز.
(1375). درس‌های فلسفه هنر. تهران: نشر مرکز.
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. چاپ اول. اصفهان: فردا.
اسکـولـز، رابـرت (1379). درآمـدی بـر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: آگاه.
ایگلتون، تری (1368). پیش درآمدی بر نظریه  ادبی. ترجمه عباس مخبر. چاپ اوّل. تهران: نشر مرکز.
بارت، رولان (1370). عناصر نشانه‌شناسی. ترجمه مجید محمدی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
تـودوروف، تـزوتـان (1379). بـوطیـقـای ساختارگرا. ترجمه محمد نبوی. تهران: انتشارات آگه.
خامه­ای، انور (1368). چهار چهره. چاپ اول. تهران: کتاب سرا.
داد، سیما (1390). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: نشر مروارید.
دوسوسور، فردینان (1378). دورۀ زبانشناسی عمومی. ترجمه کوروش صفوی. چاپ اول.  تهران، انتشارات هرمس.
دینـه سـن، آنه ماری (1387). درآمدی بر نشانه­شناسی. ترجمه محمد قهرمان. تهران: انتشارات پرسش.
شریفی ولدانی، غلامحسین؛ میری اصل، کلثوم (تابستان 1391). «بررسی تقابل­های دوگانه در رمان: روی ماه خداوند را ببوس». مجلۀ بوستان ادب دانشگاه شیراز. شمارۀ دوم. سال چهارم. صص 150- 129.
شمیسا، سیروس (1381). انواع ادبی. تهران: انتشارات فردوس.
ــــــــــ (1383). داستان یک روح. تهران: انتشارات فردوس.
طالبیان، یحیی  و همکاران (1388). «تقابل­های دوگانه در شعر احمد رضا احمدی». مجله گوهر گویا. دوره سوم. شماره چهارم. صص 34-21.
فاضلی، فیروز؛ پژمان، هدی (پاییز و زمستان 1393). «فراروری از تقابل­های دوگانه در دیـوان حـافـظ، سیـستان و بلـوچستـان». پژوهشنامۀ ادب غنایی. سال 12. شماره 23. صص 442-422.
عبیدی‌نیا، محمدامیر؛ دلایی میلان، علی (تابستان 1388). «بررسی تقابل‌های دوگانه درحدیقه سنایی». فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی. دوره دوم. شماره 13. صص 42-25.
غیاثی، محمدتقی (1377). تأویل بوف کور. چاپ اول. تهران: نشر نیلوفر.
کریمی، احمد؛ رضایی فومنی، مهیلا (زمستان 1390). «بررسی تقابل­های دوگانه در ساختار نحوی و اندیشه­گانی غزلیّات امیری فیروزکوهی. فصلنامه تخصّصی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. شماره ٣٢.  صص 195-169.
مقدادی، بهرام (1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی (از افلاطون تا عصر حاضر). تهران: انتشارات فکر روز.
مولوی، جلال­الدین محمد (1341). مثنوی معنوی. به کوشش رینولد الین نیکلسون. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نادری، سیامک؛ ساجدی­راد، محسن (1391) «رؤیای خاکستری تفسیر کلیدواژۀ رنگ خاکستری در بوف کور هدایت بر پایۀ فرهنگ باستانی سفال خاکستری». شیراز. بوستان ادب. سال چهارم. شماره دوم. صص 242- 221.
نبی­لو، علیرضا (بهار 1392). «بررسی تقابل­های
دوگانه در غزل­های حافظ». نشریه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی. دوره 21. شماره 74 (19). صص 91-69.
نجفی، ابوالحسن (1371). مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. چاپ دوم. تهران: انتشارات نیلوفر.
هدایت، صادق (1348). بوف کور. تهران: نشر پرستو.
Guddon, J. A. (1999).  A Dictionary of Literary Terms. Fourth Edition. London: Penguin Books.