بررسی روابط بینامتنی قرآن کریم با رمان"شئ من الخوف" ثروت اباظه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی، دانشگاه پیام نور و دانشجوی دورۀ دکتری دانشگاه تهران گروه زبان و ادبیات عربی

2 کارشناس ارشد زبان وادبیات عربی، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشجوی دورۀ دکتری زبان وادبیات عربی، دانشگاه اصفهان

چکیده

چکیده
بینامتنیت یکی از رویکرد‌های نقد ادبی جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می‌دهد. شاعران و نویسندگان معاصر به این پدیده زبانی توجه نموده و از آن در آثار خود بهره برده اند. از جمله این نویسندگان، ثروت اباظه نویسنده معاصر مصری است که آثار متعددی در زمینه رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه و پژوهش ادبی و... از خود به جای گذاشته است که نمونه‌هایی از بینامتنیت قرآنی در آثار وی مشاهده می‌گردد. تأثیرپذیری لفظی و معنوی ثروت اباظه از مضامینِ آیاتِ قرآنی در آثار وی به فراوانی دیده می‌شود. این اثرپذیری ، باعث شکل گیری انواع و اشکال بینامتنی در آثار وی گشته است.
در این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی «بینامتنیت» ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمان « شئ من الخوف» ثروت اباظه با متون دینی به‌ویژه قرآن کریم و میزان تأثیرپذیری این نویسنده‌ی پرکار از منهل همیشه جوشان وحی، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می‌دهد که نویسنده از بینامتنی پنهان و آشکار، مستقیم و غیرمستقیم استفاده نموده است و رمان خود را به ذکر شخصیت‌های قرآنی، الهام گیری از آیات قرآن کریم به شکل نفی جزئی و متوازی و بیان ارزش‌های دینی و اسلامی آراسته کرده است.
کلمات کلیدی: قرآن کریم، بینامتنیت، ثروت اباظه، رمان شیء من الخوف.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey of Interextual Relationship Between the Holy Quran and Servat Abaza’s Novel “Shai’ min Al-khowf”

نویسندگان [English]

  • Javad Ranjbar 1
  • Somyyeh Sameni 2
  • Khatere Ahmadi 3
چکیده [English]

Abstract
Inertextuality is one of the new approaches to literary criticism according to which there is no independent text and it indicates that texts interact with each other and some feedback from prior or contemporary texts could be found in each text.
In this study an attempt was made to explain and interpret the intertextual relationship between Servat Abaza’s novel “Shai’ min Al-khowf” and religious texts, particularly the holy Quran as well as investigating the influence of ever-flowing fountain of relevation on this prolific writer by using descriptive-analytic method in terms of critical theory of intertextuality. The results show that the writer has used explicit, implicit, direct and indirect intertextuality and has adorned his novel by mentioning Quranic characters, getting inspiration from Quranic verses in form of parallel and partial negation as well as expressing religious and Islamic values.
Key words: the Holy Quran; intertextuality; Servat Abaza; the Novel “Shai’ min Al-khowf”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Holy Quran
  • Intertextuality
  • Servat Abaza
  • the Novel “Shai’ min Al-khowf”